Üç Aylar: Receb, Åžaban, Ramazan... Resûl-i Ekrem sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, Receb Allah Teâlâ'nın, Åžaban benim, Ramazan ümmetimin ayıdır. (Gunye 1 / 216, Abdulkadir Geylânî, DımeÅŸk, 1996 / 1416) Receb ayının, diÄŸer aylar üzerine fazileti, Kur'ân-ı Kerîm'in diÄŸer sözlere olan üstünlüÄŸü gibidir. Åžaban ayının diÄŸer aylara nisbetle fazileti, benim, diÄŸer peygamberlere olan üstünlüÄŸüm gibidir, Ramazan'ın diÄŸer aylara göre fazileti ise, Allâh Teâlâ'nın, mahlûkâtı üzerine yüceliÄŸi gibidir. (Gunye 1 / 229) buyurmuÅŸtur. Oruç, Recep ve Åžaban da nafile, Ramazan'da farz olarak bu aylarda yapılacak ibadetlerin ağırlık merkezini teÅŸkil etmektedir.

Yıl, aÄŸaç gibidir. Receb ayı aÄŸacın yapraklı, Åžaban meyveli, Ramazan ise meyvesinin toplanacağı zaman gibidir. Receb tohum ekme, Åžaban sulama, Ramazan ise hasad ayıdır. Receb hürmet, Åžaban hizmet, Ramazan ise nimet ayıdır.

Receb Ayı ve Değerlendirilmesi:

Enes bin Mâlik radıyallâhu anh-, Rasûlüllâh sallâllâhu aleyhi ve sellem- in Receb ayına kavuÅŸtuÄŸunda ÅŸöyle duada bulunduÄŸunu haber veriyor:

"Allâhümme bârik lenâ fi Recebe ve Åža'bân ve belliÄŸnâ Ramazân: Yâ Rabbi! Receb ve Åžaban'ı bize mübarek eyle, bizi Ramazan'a kavuÅŸtur." (Gunye 1 / 219)

Sallâllâhu aleyhi ve sellem Efendimiz bu ayda oruç tutmamızı, fakir fukaranın dertleriyle diÄŸer zamanlardan daha fazla ilgilenmemizi, hayırlar yapmamızı tavsiye etmiÅŸ, böyle yapıldığında büyük ecre nâil olunacağını müjdelemiÅŸtir:

"Receb'den bir gün oruç tutan kimse, otuz yıl (nâfile) oruç tutmuÅŸ gibi sevaba nail olur."(Gunye 1 / 217)

"Bir kimse Receb'in birinci gününü oruçlu geçirse bir aylık oruç tutmuÅŸ gibi sevap verilir. Yedi gün oruç tutsa yedi cehennemin kapıları kapanır. Sekiz gün oruç tutsa sekiz cennetin kapıları onun için açılır. On gün oruç tutarsa Allah Teâlâ günahlarını hasenâta çevirir. On sekiz gün oruç tutarsa, semadan bir seslenici: {= -GeçmiÅŸ günahların bağışlandı. Ä°yi amellerine devam et!} diye seslenir." (Gunye 1 / 220)

Regaib Gecesi: Bu ayın ilk Cuma gecesi, mübarek Regâib gecesidir. Bazı âlimlerin açıklamalarına göre, Peygamber Efendimiz bu gece pek çok rûhânî ahvâl ve ikrâma kavuÅŸmuÅŸ olmakla, yüce Allâh'a ÅŸükür için on iki rekat namaz kılmıştır. Bu gece duaların kabul edildiÄŸi müjdelenen sayılı gecelerdendir.

Mirac Gecesi: Receb ayının 27. gecesi de mübarek Mirac gecesidir. Ä°srâ ve Mirac hâdisesinin vukû bulduÄŸu bu gecede 12 rekat nafile namaz kılınması müstahsen kabul edilmiÅŸtir. Her rekatında, Fatiha ile bir sûre okuyarak, 2 rekatta bir selam vermeli, namaz tamamlandıktan sonra, 100 defa "Subhânallâhi velhamdülillâhi ve lâ ilâhe illâllâhu vallâhu ekber" demeli, sonra 100 defa "EstaÄŸfirullâh, el-Azîm" , sonra yine 100 defa "Allâhümme salli alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed" diyerek, Peygamber Efendimize salât ü selâm okumalıdır. Gündüzünde de oruçlu bulunmalıdır. Masiyete dair olmaksızın yapılacak her duânın kabulü, inâyet-i Ä°lâhiyye den umulur. (Duâlar ve Zikirler, s:129)

Mirac gecesinin gündüzünde oruçlu bulunmak hakkında Sallâllâhu aleyhi ve sellem Efendimiz,"Receb'in 27. Günü oruç tutan kimse için Allâh Teâlâ 60 ay (nafile) oruç tutmuÅŸ sevabını yazar. O gün Cebrâil aleyhisselâmın, Rasûlüne peygamberlik vazifesini indirdiÄŸi ilk gündür." (Gunye 1 / 223)

Åžaban Ayı ve Ä°hyâsı:

ÂiÅŸe-i Sıddîka radıyallâhu anhâ- vâlidemiz ÅŸöyle buyurmuÅŸlardır:

Rasûlullâh, öyle oruç tutardı ki, biz artık orucu bırakmayacak, derdik. PeÅŸpeÅŸe günlerce oruç tutmadığını görünce de Rasûlullâh artık oruç tutmayacak, derdik. Åžaban ayında oruç tutmak ona daha sevimli idi. Ben:

-Åžaban'da senin (çok) oruç tuttuÄŸunu görüyorum. (Bunun hikmeti nedir?) diye sordum. Rasûlullâh:

-Yâ ÂiÅŸe! Bir sene içinde ölecek olan kimselerin isimleri bu ayda (yaÅŸayanların) defterinden silinip Azrâil aleyhisselâm a teslim edilir. Ben de oruçlu olduÄŸum halde ismimin defterden silinip (diÄŸer deftere kaydedilmesini) arzu ederim, buyurdu. (Gunye 1 / 227)

Ashâb-ı Kirâm, Åžaban hilâlini görünce kendilerini Kur'ân-ı Kerim okumaya verirlerdi. Bizler de manasını düÅŸünerek Kur'an okumalı, oruç tutmalı Åžaban benim ayım! buyuran Efendimize salât ü selâmlar getirmeliyiz. Mallarımızın zekâtını bu ayda fakirlere, Ramazan'da tutacakları oruca kuvvet ve destek olması bakımından vermemiz güzel olur.

Berâat Gecesi: Åžaban ayının 15. Gecesi Berâat gecesidir. Bu gece, Kadir gecesi gibi çok kıymetli bir gecedir. Åžu farkla ki, Berâat gecesi belli olmakla beraber, Kadir gecesinin Ramazan'ın hangi gecesinde olduÄŸu gizlenmiÅŸtir.

Berâat gecesine has beÅŸ haslet vardır:

1- Her mühim iÅŸ o gece tefrik edilir.

2- O geceki ibâdetin fazileti büyüktür.

3- Rahmet-i ilâhiyye feyezân eder.

4- MaÄŸfiret gecesidir.

5- O gece, Rasûlullâh sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efendimize ÅŸefaat hakkının tamamı verilmiÅŸtir. (Kur'ân-ı Hakîm, Meâl-i Kerîm, H. Basri Çantay, c: 3, s:55)

Berâat gecesinde 100 rekat nafile namaz kılınır. Her rekatta Fâtiha-i Åžerîfe'den sonra 10 Ä°hlâs-ı Åžerîf okunarak kılınan bu namaza Salât-ı Hayr denir. Selef-i Sâlihîn bu namazı kılarlardı. Tek başına kılınması doÄŸru olur. (Gunye 1 / 235)

Berâat gecesinin tamamını namaz, duâ, tevbe ve istiÄŸfâr, zikir, Kur'ân-ı Kerîm tilâveti, Peygamber Efendimize salât ü selâm gibi güzel ibâdetlerle uyanık olarak geçirmelidir.

Ramazan Ayı ve Değerlendirilmesi:

Ramazan-ı Åžerif, Kur'ân-ı Kerîm'in nâzil olmaya baÅŸladığı, Cennet kapılarının açılıp, Cehennem kapılarının kapatıldığı, ÅŸeytanların zincire vurulduÄŸu, içinde Kadir gecesi gibi 1000 aydan hayırlı bir gecenin bulunduÄŸu, evveli rahmet, ortası maÄŸfiret, sonu da cehennem azâbından âzâd edilme ayıdır. Rasûl-i Ekrem sallâllâhu aleyhi ve sellem- "EÄŸer kullar Ramazan ayındaki faziletleri bilmiÅŸ olsalardı, bütün senenin Ramazan olmasını temennî ederlerdi" diye buyurmuÅŸlardır. (Gunye 2 / 9)

BilindiÄŸi gibi Ramazan, oruç ayıdır, terâvih ayıdır. Camilerin müminlerle dolup taÅŸtığı, mânevî zevk ü sefâ ayıdır. Ä°nsanlığımızı, müslümanlığımızı, uzak düÅŸtüÄŸümüz Rabbimizi hatırlama ayıdır. Yüce Mevlâmıza yöneliÅŸ ve ilticâ ayıdır. Bu ayda Kur'an-ı Kerîm eldedir, gönüldedir. Mukâbeleler okunur, hatimler indirilir. Çocuklar, babalarının ellerinden tutup, teravihlere giderler, dînî hayatın ilk zevkini yaÅŸarlar. Melekler yeryüzüne misafirlerimiz olarak ziyarete gelirler. Ä°lk günlerinde, On bir ayın Sultanı , HoÅŸ geldin! mahyalarını görürüz, minarelerimizde... Son günlerde ise "Elveda" ları, hüzünlü kalplerimizle, yaÅŸlı gözlerimizle seyrederiz, ÅŸerefeler arasında... Ramazan-ı Åžerîf'i kelimelerle anlatmak ne mümkün?! Biz de Rasûl-i Ekrem Efendimiz gibi duâ edelim:

Allah'ım! Receb ve Åžaban'ı bize mübarek eyle, bizi Ramazan'a kavuÅŸtur!.

Kadir Gecesi: Yüce Allâh, bu gecenin fazileti hakkında müstakil bir sure indirmiÅŸtir:

Gerçek, biz onu (Kur'ân'ı) Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin (o büyük fazl ü ÅŸerefini) sana bildiren nedir? Kadir gecesi, bin aydan daha hayırlıdır. O gece Melekler ve Rûh, Rabblerinin izniyle, her iÅŸ için iner de iner. O (gece) tanyeri aÄŸarıncaya kadar selâmdır. (el-Kadr Suresi, 1-8)

Peygamber Efendimiz, bu gecenin deÄŸerlendirilmesi ile ilgili olarak:

"Kim Kadir gecesinde (Sevabına) inanarak, ihlas ile- kâim olursa (O geceyi ibâdet ile ihyâ ederse) geçmiÅŸ günahları yarlığanır. buyurmuÅŸlardır. (Gunye 1 /10)

Hazret-i ÂiÅŸe annemiz soruyorlar:

-Ey Allâh'ın Rasûlü, Kadir gecesini bilirsem, onda nasıl dua edeyim? Efendimiz (cevaben):

"Allâhümme inneke afüvvün tühibbul afve fa'fü annî:

Ä°lâhî, Åžüphesiz Sen afv edicisin, afvı seversin, beni de affet."

Yusuf DemireÅŸik